Ouderen en mensen met dementie hebben tijdens een ziekenhuisopname meer kans op complicaties, zoals vallen, ondervoeding, lichamelijke beperkingen en plotselinge verwardheid (delier). Door deze complicaties duurt de opname vaak langer en is na de opname de gezondheid en zelfredzaamheid vaak minder. Daarom is er extra aandacht voor hen nodig in het ziekenhuis. Ook is het belangrijk de opname in een ziekenhuis goed voor te bereiden. Bij ontslag uit het ziekenhuis is afstemming en een goede overdracht naar de thuissituatie belangrijk.

Na een ziekenhuisopname kunt u soms niet direct naar huis en heeft u soms extra zorg en/of behandeling nodig. De geriatrische revalidatiezorg is gespecialiseerd in het revalidatieproces bij ouderen.

U leest hier enige informatie over het ziekenhuis en revalidatie.

De overgang van thuis naar het ziekenhuis en terug naar huis – juli 2019
Hoe kunnen oudere mensen met meerdere aandoeningen zorg krijgen die beter bij hun behoeften aansluit? Onderzoeksprogramma Complex Care zoekt nieuwe werkwijzen waar wijkverpleegkundigen een grote rol in spelen. Ouderen met meerdere aandoeningen die vaak in het ziekenhuis worden opgenomen, kunnen na zo’n opname sterk in conditie achteruitgaan. De overgang van thuis naar het ziekenhuis en terug naar huis verloopt lang niet altijd voorspoedig.

Er kan daardoor zelfs opnieuw een opname nodig zijn. Kunnen verpleegkundigen de overgang van ziekenhuis naar huis en andersom beter begeleiden? Lees meer in We hebben veel meer kunnen doen dan we dachten
Bron: Zorgenz.nl is een onafhankelijk online communicatieplatform. Met nieuws, achtergronden en opinies over zorg in de regio, de wijk en de buurt. Het accent ligt op zorg in de praktijk. Info https://zorgenz.nl/

Goede samenwerking voorkomt onnodige ziekenhuisopname kwetsbare ouderen – juni 2019
Goede samenwerking in acute situaties kan ervoor zorgen dat kwetsbare ouderen niet in het ziekenhuis terechtkomen, maar met extra zorg naar huis of een ouderenzorglocatie begeleid kunnen worden. Dat is de uitkomst van een gezamenlijke pilot in 2018 en begin 2019 van Icare, Zorggroep Tangenborgh, de Centrale Huisartsendienst Drenthe (CHD) en Treant Zorggroep. Begin 2018 werd de pilot gestart om samen nog beter te kunnen inspelen op acute en onverwachte zorgvragen van kwetsbare ouderen in de regio Emmen. Om de juiste zorg op de juiste plek te kunnen bieden is een wijkverpleegkundige tijdens de pilot aanwezig geweest op de spoedpost op ziekenhuislocatie Scheper in Emmen. Lees meer in Goede samenwerking voorkomt onnodige ziekenhuisopname kwetsbare ouderen

Meer aandacht nodig voor situatie en voorkeuren ouderen in het ziekenhuis – Juni 2019
Bij ouderen die naar het ziekenhuis moeten, kunnen de ziekte en de soms ingrijpende behandelingen of het verblijf in het ziekenhuis een onverwacht nadelige invloed hebben op hun functioneren, hun zelfredzaamheid en hun autonomie.

Van de meeste behandelingen in het ziekenhuis bestaat onvoldoende kennis over de uitkomsten bij ouderen. Met name over de effecten van behandelingen op zelfredzaamheid of bijvoorbeeld het geheugen is weinig bekend. Bij ouderen is er een groot verschil in vitaliteit en ook hebben ouderen vaker meerdere gezondheidsproblemen. Meer kennis draagt eraan bij dat de gezondheidssituatie van ouderen kan verbeteren zodat ze beter en langer thuis kunnen zijn.
Interventies beter testen
Interventies binnen en buiten het ziekenhuis die kunnen helpen de uitkomsten voor de oudere patiënt te verbeteren, zijn nog onvoldoende getest op effectiviteit. Anders gezegd, voor een passende aanpak is nog onvoldoende wetenschappelijke én praktische onderbouwing beschikbaar. In een signalement beschrijven KBO-PCOB en ZonMw wat er op korte, middellange en langere termijn gedaan kan worden om deze onderbouwing te realiseren.
Langer thuis blijven wonen
Nieuwe behandelingen zijn doorgaans ontwikkeld door heel specifiek naar één orgaan of ziekte te kijken bij veelal jongere patiënten. Maar het is niet altijd goed bekend wat het voor de uitkomsten betekent als een oudere patiënt meerdere aandoeningen of geheugenklachten heeft. En ook niet welke invloed deze zaken hebben op uitkomsten die voor ouderen belangrijk zijn, zoals langer thuis kunnen blijven wonen. Investeren in een programmatische, ziekte-overstijgende aanpak van kennisontwikkeling over de zorg voor ouderen, is nodig om de uitkomsten voor ouderen die het ziekenhuis bezoeken verder te verbeteren. In de huidige subsidieprogramma’s is daarvoor onvoldoende ruimte, constateren de organisaties.
Samen beslissen
De vraag is hoe we de zorg zo kunnen inrichten dat we de specifieke situatie en voorkeuren van de oudere patiënt systematisch meenemen in de gezamenlijke keuze voor de best passende behandeling. ‘Samen beslissen’ wat de beste ingreep is, op basis van onderzoek, zodat de totale zorg voor ouderen bijdraagt aan het herstel of behoud van zelfredzaamheid en kwaliteit van leven. Lees meer in het ZonMw-signalement-Meer-aandacht-voor-ouderen-in-het-ziekenhuis JUNI 2019

Senior vriendelijk ziekenhuis
Het KBO-PCOB begon in 2013 met de tweejaarlijkse uitgifte van het keurmerk Seniorvriendelijk Ziekenhuis omdat Uit diverse onderzoeken bleek dat een aanzienlijk deel van de senioren er ten gevolge van een ziekenhuisopname op achteruit gaat. Het keurmerk werd toegekend aan ziekenhuislocaties die voldoende punten behaalden op de gehanteerde kwaliteitsaspecten vanuit het perspectief van ouderen met een kwetsbare gezondheid. In 2018 is het keurmerk gestopt omdat er geen draagvlak meer was bij de ziekenhuizen. Bron KBO PCOB april 2019 op https://www.kbo-pcob.nl/seniorvriendelijkziekenhuis
KBO-PCOB blijft ijveren voor verbetering van de ziekenhuiszorg voor ouderen. De criteria zijn in 2018 bijgesteld en vormen hiervoor het uitgangspunt.
Lees meer in Kwaliteitsaspecten Seniorvriendelijke Ziekenhuiszorg

Ouderen en familieparticipatie in het ziekenhuis
Ouderen en mensen met dementie hebben tijdens een ziekenhuisopname meer kans op complicaties, zoals vallen, ondervoeding, lichamelijke beperkingen en plotselinge verwardheid (delier). Door deze complicaties duurt de opname vaak langer en is na de opname de gezondheid en zelfredzaamheid vaak minder. Naasten kunnen tijdens de ziekenhuisopname een belangrijke rol spelen in het voorkomen van deze complicaties.

Veiligheid bieden en actief houden
De aanwezigheid van een vertrouwd persoon heeft een positief effect op het herstel. Het biedt de patiënt veiligheid, vertrouwen en rust waardoor de kans op complicaties kleiner wordt.
Daarnaast kunnen naasten de patiënt helpen om actief te blijven, bijvoorbeeld door samen te eten, wandelen, een spelletje spelen of de krant lezen. Dat breekt de dag, maar bevordert ook het herstel en voorkomen van complicaties. In sommige gevallen is het zelf goed dat een naaste 24 uur per dag aanwezig is bij de patiënt. Bijvoorbeeld bij angstige en/of onrustige patiënten. Dan is het goed om voor de naaste op de kamer een bed bij te zetten: dat heet ‘rooming-in’.
Vrijwilligers
Een naaste kan een partner, zoon of dochter zijn, maar ook buren, vrienden of andere kennissen. Naasten zijn niet altijd in staat om ondersteuning te bieden bij de opname. Dan is het goed om naar een vrijwilliger te zoeken. Soms heeft het ziekenhuis hier vrijwilligers voor, is dit niet het geval kan de lokale vrijwilligersorganisatie misschien helpen.
Steeds meer ziekenhuizen stimuleren deze familieparticipatie zoals Het Slingeland Ziekenhuis in Doetinchem. Lees hun folder Familieparticipatie bij kwetsbare ouderen in het Slingeland Ziekenhuis of kijk op hun filmpje

Bron https://www.innovatiekringdementie.nl (13 april 2019)

Ziekenhuis gaat niet goed om met mensen met dementie
Als je naaste met dementie in het ziekenhuis terecht komt, dan kom je te vaak verplegenden en artsen tegen met een gebrek aan kennis van en omgang met mensen met dementie. Dat blijkt uit onderzoek van Alzheimer Nederland in begin 2019. Ook als mensen met dementie dan weer thuis komen, is de overdracht naar wijkverpleging en casemanager niet goed genoeg geregeld.

De conclusies en aandachtspunten:
Geriaters worden in de helft van de opnames niet betrokken bij de zorg. Verpleegkundigen zetten bij onrust van patiënten met dementie in bijna de helft van de gevallen kalmerende medicatie en vrijheidsbeperking in.
Bij ontslag van de cliënt met dementie wordt de casemanager vaak niet ingelicht.
Volgens de mantelzorgers ontbreekt het verpleegkundigen aan kennis van communicatie en omgang met patiënten met dementie.
De mantelzorger wordt vaak niet betrokken bij de zorg en als dat wel gebeurt dan wordt hen gevraagd te helpen met eten en wassen, wat voor mantelzorgers een nog grotere belasting met zich meebrengt.
Vaak gaan patiënten met dementie verder achteruit door het gebrek aan goede zorg.
Wanneer een patiënt met dementie dan ontslagen wordt uit het ziekenhuis, is de nazorg en overdracht vaak niet goed geregeld. Vaak is de zorgbehoefte van de persoon met dementie door de ziekenhuisopname veranderd. Daarom is het belangrijk om dat met de zorgprofessional in de thuissituatie in kaart te brengen.

Ook bij de diagnose in de geheugenpoli is nazorg belangrijk, aldus de opstellers van het rapport. Bied in het uitslaggesprek altijd een vervolggesprek met de arts of de verpleegkundige aan. Geef voldoende voorlichting, niet alleen over de ziekte maar vooral ook over het leven met dementie. Zorg ook hierbij voor een goede overdracht of afstemming met de zorgprofessional in de thuissituatie.
Lees meer in het Rapport onderzoek ziekenhuizen en dementie 2019

Schakelafdeling voor oudere patiënten voor spoedeisende hulp in Maartenshof
Zorggroep Groningen heeft op locatie Maartenshof een schakelafdeling voor oudere patiënten die op de spoedeisende hulp van het Martini Ziekenhuis terechtkomen, maar geen dringende medische behandeling nodig hebben. Ze worden niet opgenomen in het ziekenhuis, maar kunnen terecht in Maartenshof. Daar stelt een behandelteam vast welke zorg en behandeling de patiënt nodig heeft en verwijst deze vervolgens door naar de best passende vervolgplek. Met de schakelafdeling wordt onnodige ziekenhuisopname van kwetsbare ouderen voorkomen. De nieuwe schakelafdeling is ontwikkeld in nauwe samenwerking met Menzis en het Martini Ziekenhuis. Bron – april 2019 – en meer informatie https://www.zorggroepgroningen.nl

Transmurale Zorgbrug vanuit ziekenhuis
Een transmurale zorgbrug is een ‘Brug’ tussen ziekenhuis en thuis voor kwetsbare ouderen. Kwetsbare ouderen voelen zich soms onzeker over hoe zij de draad thuis weer veilig op kunnen pakken na een opname in het ziekenhuis.
Zij maken zich bijvoorbeeld zorgen over de medicatie en het zelfstandig wonen. De afdelingsverpleegkundige van een ziekenhuis kan in zo’n situatie de zogenoemde Transmurale Zorgbrug inschakelen.

Bijvoorbeeld het MartiniZiekenhuis in Groningen:
Als u ouder dan zeventig jaar bent en op basis van een risico-inventarisatie hiervoor in aanmerking komt, neemt het ziekenhuis contact op met de wijkverpleegkundige.
De wijkverpleegkundige komt naar het ziekenhuis om met u (en uw naaste) kennis te maken en de begeleiding die thuis nodig is alvast in gang te zetten.
Binnen 48 uur na vertrek uit het ziekenhuis (en als dat nodig is daarna nog een aantal keren) bezoekt de wijkverpleegkundige u om te kijken hoe het gaat en eventueel aanvullende zorg te regelen. De wijkverpleegkundige evalueert de zorg met de huisarts.

Zorgpad voor kwetsbare ouderen in de thuissituatie
Zorgpaden zijn routes die cliënten afleggen in de zorg. Ze beschrijven de stappen in het zorgproces, waarbij het doel is dat alle schakels in de zorgketen goed op elkaar aansluiten. Voor kwetsbare ouderen in de thuissituatie is nu een zorgpad met 6 routes ontwikkeld.

Het zorgpad voor kwetsbare ouderen volgt de routes van de cliënt in de ouderenzorg. Tijdens het zorgproces komt de cliënt verschillende overleg- en beslismomenten tegen, waar meerdere hulpverleners bij betrokken zijn. De Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie wil met deze leidraad de zorg voor kwetsbare ouderen verbeteren. Bron Zorg voor Beter – februari 2019 Lees meer in  de  NVKG Leidraad Zorgpad Kwetsbare Ouderen 2018  of op https://www.nvkg.nl/

Wat is geriatrische revalidatie ?
Geriatrische revalidatie bestaat uit geïntegreerde multidisciplinaire zorg, die gericht is op verwacht herstel van functioneren en participatie bij laag belastbare ouderen, na een acute aandoening of functionele achteruitgang. Gestreefd wordt naar een zodanig herstel op niveau van activiteiten en participatie, dat bij voorkeur terugkeer naar de oude woonsituatie mogelijk is. Hoe gaat dat in de praktijk? Lees meer in Geriatrische Revalidatie Zorg in Noord-Groningen – Samen knokken om persoonlijke doelen te behalen – november 2018

Revalidatie na ontslag uit het ziekenhuis
Na een ziekenhuisopname kunt u soms niet direct naar huis en heeft u soms extra zorg en/of behandeling nodig. De geriatrische revalidatiezorg is gespecialiseerd in het revalidatieproces bij ouderen.
Een multidisciplinair team staat voor u klaar om met u een behandelplan op te stellen en uit te voeren. Het doel is dat u terugkeert naar uw thuissituatie en weer zelfstandig kunt functioneren. Bron en meer informatie (juli 2018) op https://geriatrie-groningen.nl .

Meer weten over de geriatrische revalidatiezorg in de Provincie Groningen dan vindt u informatie bij de volgende organisaties (juli 2018):
De Hoven –
https://www.dehoven.nl
Dignis –
https://www.dignis.nl
Oosterlengte –
https://www.oosterlengte.nl
Treant Zorggroep –
https://www.treant.nl
Zinn –
https://www.zinnzorg.nl
Zonnehuisgroep Noord –
https://www.zonnehuisgroepnoord.nl
Zorggroep Groningen –
https://www.zorggroepgroningen.nl
Zorggroep Meander –
https://www.zgmeander.nl

Geriatrisch Expertisecentrum met bezoek van een ouderenpsycholoog thuis
Kwaliteit van het leven, daar gaat het om. Zo lang mogelijk thuis wonen is mooi, maar het moet wel menswaardig blijven. Zorggroep Almere heeft een Geriatrisch Expertisecentrum met een expertteam dat zowel intramuraal als extramuraal wordt ingezet bij complexe problematiek. Het team bestaat uit een specialiste ouderen geneeskunde, een psycholoog en een maatschappelijk werker dat in Almere ook naar buiten de wijk in gaat. De vroeg signalering van dementie en proactief hulp inzetten bevordert dat mensen met dementie eerder in beeld zijn en hulp aan kwetsbare mensen tijdig ingezet wordt. De ouderenpsycholoog gaat ook zelf op bezoek bij ouderen omdat het voor hen veel te lastig is om naar een praktijk te gaan; ook ontstaat zo een beter beeld van de situatie thuis. Lees meer in (artikel oktober 2018) Mobiel geriatrisch team – Ze zou zelf nooit een praktijk bezocht hebben  .