Dementie is nog niet te genezen. Daarom wordt nog veel onderzoek verricht. Onderzoekers proberen antwoord te krijgen op de vraag welke factoren een rol spelen bij het ontstaan van dementie en hoe na de diagnose het verloop van de ziekte beïnvloed kan worden. Naast onderzoeken over dementie ook andere onderzoeken over bijv. preventie en leefstijl.

Oorzaken en preventie
Er wordt veel onderzoek gedaan naar de oorzaken van dementie. Onderzoekers proberen antwoord te krijgen op de vraag welke factoren een rol spelen bij het ontstaan van dementie. Daarmee kan dementie nog niet voorkomen worden. Dementie is immers nog niet te genezen. Daarom is de inzet ook hoe kan voorkomen worden dat mensen het krijgen. Het onderzoek maakt steeds duidelijker hoe de kans op dementie minder kan worden.

Oorzaken dementie
Bij de oorzaken van dementie spelen verschillende risicofactoren een rol. De volgende factoren vergroten onder meer de kans op dementie: roken, weinig bewegen, hoge bloeddruk, diabetes (suikerziekte), sterk overgewicht (obesitas), slechte nierfunctie, weinig mentale activiteit. Op de meeste van deze risico factoren hebben we zelf invloed. Door gezond te leven, wordt de kans op dementie mogelijk kleiner.

Dementie voorkomen
Gezond leven is natuurlijk belangrijk voor iedereen om allerlei ziektes te voorkomen. Vanaf de leeftijd van 45 jaar wordt het extra belangrijk om goed op de gezondheid te letten. Garantie is er op geen enkele manier, want ongezond leven en dementie is namelijk geen oorzaak-gevolgrelatie. Ook iemand die zeer gezond leeft, kan dementie krijgen.

De vitaliteitswijzer is een zelftest die aangeeft hoe fit u bent ten opzichte van uw leeftijdsgenoten. U krijgt een samenvatting en per onderwerp op de samenvatting een aantal adviezen die u ook nog uit kan printen. Met die adviezen kunt u zelf aan de slag om gezonder oud te worden. Meer informatie op http://www.ouderenacademie.nl/ .

Er is ook de Mijn positieve gezondheid Test die helpt kiezen en bespreken wat voor jou belangrijk is
Hoe gaat het? Die vraag krijg je vaak als je bij een arts of hulpverlener komt. Misschien denk je dan – net als veel anderen – dat er gevraagd wordt naar hoe het gaat met je ziekte of klacht. Maar dat vertelt nog niet alles over je gezondheid en je welbevinden. En ook niet over wat jij nodig hebt om je beter te voelen. Daarom is het belangrijk dat je voor jezelf goed weet wat belangrijk is. En dat je daarover bijvoorbeeld met je arts praat.

Deze test helpt daarbij.
Je krijgt een vollediger beeld van hoe het echt met je gaat.
Je kunt de uitkomsten bespreken met je arts of met iemand anders die je vertrouwt.
Je kunt ermee aangeven wat je graag zou willen veranderen en samen bedenken wat daarbij kan helpen.
Je kunt de test vaker doen om te zien of er iets verandert.

De test is gemaakt door Institute for Positive Health (iPH), samen met tal van experts en gebruikers. Het is een initiatief van Machteld Huber, arts en onderzoeker. Zij ontwikkelde en onderzocht het nieuwe idee over gezondheid, nadat zij zelf had ervaren hoe het is om ziek te zijn.

Lees meer op https://mijnpositievegezondheid.nl

Niet voorkomen, wel vertragen
Vaak veroorzaken ingewikkelde ziekteprocessen dementie. Ook door gezond te leven zijn deze processen niet altijd te stoppen. Onderzoekers denken wel dat door de risicofactoren aan te pakken de ziekteprocessen kunnen vertragen. Ook door de hersenen actief te houden is een tegengewicht op de symptomen van dementie. Mensen die de belangrijkste risicofactoren vermijden krijgen gemiddeld tot zo’n 5 jaar later dementie.

Erfelijkheid
In de meeste gevallen van dementie speelt erfelijkheid geen rol. Bij dementie op jonge leeftijd speelt erfelijkheid relatief vaker een rol. Een gezonde levensstijl heeft bij erfelijke dementie minder effect dan bij andere vormen van dementie. Wel worden mogelijk andere ziektes voorkomen.

Een 93 pct. van dementie is te wijten aan ongezonde levensstijl – een 7 pct. is genetisch bepaald.
Op het symposium bij de opening werd n.a.v. de Deminstudie door wetenschappers gezegd dat 7 pct. van het krijgen van dementie genetisch is bepaald. Daar kun je preventief niets tegen doen. Het wachten is op medicatie. De andere 93 pct. heeft een directe of indirecte relatie met een ongezond levensstijl. Het zijn te beïnvloeden factoren zodat er statistisch minder kans op dementie ontstaat. Een gezonde leefstijl bevordert ook minder hart- en vaatziekten en andere ziekten zoals diabetes.
Een voorbeeld is ook dat de mondzorg vaak slecht is en vooral bij ouderen soms schrikbarend slecht is. Een ongezonde leefstijl ( hierbij slechte mondzorg) kan dus leiden tot mond bacteriën die mogelijk een rol hebben bij het krijgen van Alzheimer. Lees meer in Mogelijke rol mondbacterie bij Alzheimer De Volkskrant jan 2019   en over de mondzorg bij ouderen in De mondzorg is bij ouderen vaak schribarend sleccht DvhN jan 2019

Als je gezond eet en actief blijft, loop je minder risico op dementie en ook andere ziekte natuurlijk. Ook als iemand naar een verpleeghuis is gegaan, helpt gezonde voeding. Lees meer over het onderzoek Universiteit van Maastricht in Een dieet tegen dementie – werkt dat

Het geheim van de schildpad – De biologie van een lang leven
Hoe kan het dat een muis in twee jaar veroudert, een mens in tachtig jaar en een schildpad wel 255 jaar kan worden?

Waarom verouderen sommige diersoorten langzamer dan andere? En wat kunnen zij ons leren? In het boek He Geheim van de Schildpad onderzoekt arts en verouderingswetenschapper David van Bodegom de biologie van lang leven. Aan de hand van vele fascinerende voorbeelden uit het dierenrijk, en de laatste wetenschappelijke inzichten uit het verouderingsonderzoek, leren we ook onze eigen veroudering beter begrijpen. Hij laat de lezer kennismaken met diersoorten met bijzondere eigenschappen, zoals de brughagedis: een levend fossiel dat honderd keer zo oud wordt als andere hagedissen. Vleermuizen die tien keer zo oud worden als gewone muizen en kreeften die juist jonger lijken te worden naarmate ze verjaren. Uitgeverij Atlas Contact

Wat kun je zelf doen om dementie te voorkomen – Tips van Mantelzorgelijk
Dementie – doodsoorzaak nummer één in Nederland – is een ziekte waar veel mensen enorm bang voor zijn. Hoe kan het dat sommige mensen het krijgen, en anderen niet? Daar wordt veel onderzoek naar gedaan, onderzoekers kijken daarbij naar verschillende oorzaken. Ook de manier waarop je leeft, heeft invloed op de kans om deze hersenziekte te ontwikkelen. In het artikel Wat kun je zelf doen om dementie te voorkomen   ( september 2018) staan een aantal tips van Mantelzorgelijk met wat je zelf kunt doen om dementie te voorkomen.

Preventie van dementie – We zijn zelf het medicijn
Dementie is een nare aandoening waar geen medicijn voor is. Het aantal gevallen van dementie neemt de komende jaren schrikbarend toe. In Limburg gaat dat harder dan in de rest van het land. Dat 30% van de gevallen van dementie te voorkomen is door een bepaalde leefstijl te bezigen is bij maar weinig mensen bekend. Proberen dementie te voorkomen is de beste optie die we hebben. Hoe eerder je daarmee begint, hoe beter het is. Ook voor mensen die nog maar een jaar of 40 oud zijn is het verstandig om met gezonde leefstijl aan de slag te gaan. Dat is beter dan wachten op een medicijn dat er misschien niet komt en bovendien zinvol omdat diezelfde gezonde leefstijl ook effect heeft op heel veel andere ernstige aandoeningen. We zijn zelf het medicijn dus. Wacht niet, begin nu. Bron en informatie (21 september 2018) https://www.wezijnzelfhetmedicijn.nl of hoor het op de campagnetrailer ‘We zijn zelf het medicijn’ van Alzheimer Centrum Limburg, gericht op bevordering hersengezondheid en tegengaan van dementie op oudere leeftijd
https://youtu.be/lMX_S_JKGAo

Hersenen takelen niet af – Wat kunt u zelf doen om vitaal oud te worden
In het boek Het 50+ brein laat hoogleraar klinische neuropsychologie Margriet Sitskoorn (53) aan de hand van nieuw onderzoek zien dat ouder wordende hersenen minder snel uitgeput raken dan tot nu toe werd gedacht.

Mits je ze blijft gebruiken. De hersenen blijven keihard aan het werk. We moeten dus af van het idee dat er verval intreedt, zodra we ouder worden. Dat beeld zit zó diep in ons denken verankerd. Nieuwe onderzoeken van de hersenen tonen aan dat we veel meer kunnen dan we denken. Onze hersenen passen zich continu aan – dit wordt neuroplasticiteit genoemd.

Zij heeft een lijstje samengesteld van hoe je vitaal op leeftijd komt. Lees meer in haar “Vitaliteitsschijf van vijf” om vitaal ouder te kunnen worden en te blijven: Vitaliteitsschijf van Vijf

Gezonde leefstijl
Loketgezondleven.nl biedt professionals kennis, tips en praktische handvatten bij hun werk aan de gezonde leefstijl van burgers. Lees meer in de Infographic gezondewijk aanpak dec 2018   en op de website https://www.loketgezondleven.nl/

Als goed eten en bewegen moeilijker wordt
Bij het ouder worden is een goede voeding, samen met beweging, belangrijk voor het behoud van spierkracht en conditie. Misschien merkt u dat u minder ver kunt lopen dan voorheen, of dat u meer moeite krijgt met dagelijkse dingen?

Dit kan te maken hebben met uw voeding. Want als eten moeilijker wordt, kan dat leiden tot tekorten en uiteindelijk tot ondervoeding. Maar wat is nu een goede voeding? En hoe kunt u ervoor zorgen dat u in beweging blijft? Informatie en adviezen over zowel goede voeding, ondervoeding als beweging bij ouder worden.
https://www.goedgevoedouderworden.nl/

Vitaal ouder worden door bewegen en de juiste voeding
Als we ouder worden nemen onze spierkracht en –massa af. Maar we kunnen dit proces keren, ontdekten Wageningse voedingswetenschappers. Eiwitrijke voeding en krachttraining zorgen ervoor dat de oudere mens sterker wordt, een betere balans krijgt en weer soepeler opstaat uit de stoel. Dit blijkt uit onderzoek van de afdeling Humane Voeding in Wageningen.

Ouderen blijven tegenwoordig langer zelfstandig wonen. “Dan is het prettig om beter te kunnen bewegen en de rollator zo lang mogelijk buiten de deur te houden”, zegt Lisette de Groot, hoogleraar Voeding van de oudere mens. Als we ouder worden nemen onze spierkracht en -massa geleidelijk af; dat heet sarcopenie. “Bij ouderen kan dat het dagelijkse functioneren in de weg staan. Dan wordt het lastig om dingen te tillen, het evenwicht te bewaren en op te staan na lang zitten. Ouderen kunnen er minder zelfredzaam door worden.”
“Met alleen krachttraining blijkt bij deze studie bij kwetsbare ouderen duidelijke effecten, maar die effecten werden sterker in combinatie met eiwitrijke voeding.”
Met de juiste voeding en beweging kan het proces echter worden vertraagd en zelfs gekeerd, blijkt ook uit dit onderzoek. Bron en informatie https://weblog.wur.nl/ Lees meer in het achtergrondartikel over onderzoek naar Ouderen aan de eiwitten

Ouderen van 70 jaar en ouder en voeding – Factsheet 2022
Voor ouderen van 70 jaar en ouder zijn, net als voor andere leeftijdsgroepen, een gezond voedingspatroon en voldoende beweging belangrijk om zo lang mogelijk gezond en fit te blijven. Ook als er sprake is van een chronische ziekte zoals diabetes mellitus type 2 draagt gezond eten en voldoende bewegen bij aan het bevorderen van de gezondheid op de langere termijn. Omdat het verouderingsproces bij iedereen anders verloopt, is de groep ouderen heel divers. Naast algemene voedingsrichtlijnen kunnen daarom voor bepaalde groepen ouderen aanvullende adviezen nodig zijn. Aanvullende voedingsadviezen kunnen nodig zijn als iemand last heeft van een ziekte, beperking of verminderde eetlust. Zowel overgewicht als ondervoeding kan een probleem zijn bij ouderen. Overgewicht en ondervoeding kunnen ook gelijktijdig bestaan. Lees meer in de Factsheet Ouderen en voeding 2022

Risico op dementie neemt flink af door leefstijlfactoren – 2020 augustus
Het risico op dementie is te verkleinen door betere gezondheidszorg en leefstijlfactoren, blijkt uit een groot internationaal onderzoek onder leiding van het Erasmus MC in Rotterdam. De 70-jarige van nu heeft 13 procent minder kans om binnen vijf jaar dementie te krijgen dan de man of vrouw die 70 werd in 2010. Ook in de twintig jaar daarvoor daalde het risico op dementie telkens met 13 procent per tien jaar. Vooralsnog zal het aantal patiënten met dementie niet dalen. Door de vergrijzing blijft het absolute aantal groeien. Lees meer in Oudere loopt minder risico op dementie dan tien jaar geleden – aug 2020

Laten we de duurste ziekte aanpakken – dementie
Dementie is niet alleen een nare aandoening, maar ook een dure. Genoeg redenen om te investeren in preventie, schrijven 67 zorgprofessionals op 21 oktober 2019: Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Hugo de Jonge, maak er werk van ! Lees meer in Laten we de duurste ziekte aanpakken

Oorzaak dementie door toevallige factoren?
Zijn oorzaken van ziekten verklaarbaar na onderzoek of zijn er ook toevallige factoren.

Een belangrijk gedeelte van cases – blijkt uit onderzoek – is  waarschijnlijk het gevolg van toevallige factoren die niet of nauwelijks beïnvloedbaar zijn. Wij kennen allemaal de voorbeelden van mensen die  volgens gangbare normen ongezond leven maar toch heel oud worden en daarbij vitaal blijven. Natuurlijk niet minder relevant maar wel belangrijk om rekening mee te houden. Lees meer in Epidemiology epigenetics and the Gloomy Prospect – embracing randomnes in population health research and practice

Gezondheidscijfers in de Provincie Groningen
De GGD Groningen heeft een website met informatie over de publieke gezondheid. Het is een dashboard met per gemeente ( en ook op wijkniveau) de aantallen of percentages van de inwoners die een gezonde of ongezonde leefstijl hebben zoals roken, alcoholgebruik, te weinig bewegen en overgewicht. De website wordt volgens de GGD continu aangevuld en geactualiseerd. Lees meer op
https://ggdgroningen.incijfers.nl/dashboard

Voorbereiden op de toekomst – ga als oudere zelf aan de slag
Veel ouderen verliezen in de loop der jaren de grip op hun leven. Hoe kunnen zij er zelf voor zorgen dat ze zo lang mogelijk de regie houden? Wat kunnen zij doen om zich voor te bereiden op hun toekomst? Ouderen zelf stelden 7 aandachtspunten op.
1.Sociaal actief blijven
Onderhoud uw sociale netwerk. Neem deel aan terugkerende groepsactiviteiten. Ervaringen delen met anderen helpt om sociale contacten structureel te maken en om echte betrokkenheid te ervaren.

2.Fysiek actief blijven
Beweeg! Dit helpt om gezond en mobiel te blijven. Naast bewegen is ook een gezonde leefstijl (gezonde voeding, verantwoord alcoholgebruik en niet roken) van belang. Voorkomen is beter dan genezen.
3.Mentaal actief blijven
Lees boeken, kranten en tijdschriften, maak puzzels of schrijf brieven: zo houdt u uw geheugen in conditie.
4.Zorgen dat je mee blijft tellen
‘Ertoe doen’ is belangrijk voor ieder mens. Deze behoefte houdt niet op als u ouder wordt. Hoe? Door iets voor een ander te betekenen, van waarde zijn, uitgaan van wat wél in plaats van wat misschien niet meer lukt.
5.Voorbereiden op beperkingen
Denk tijdig na over een aantal belangrijke vragen zoals: Waar wil ik oud worden? Wat zijn de financiële consequenties van een nieuwe levensfase? Welke zorg en ondersteuning is er in mijn omgeving beschikbaar? Welke acties moet/kan ik nu al ondernemen?
6.In gesprek gaan over wensen en behoeften
Denk zelf na over de toekomst, maar deel deze gedachten ook met familie en/of vrienden en zorgverleners (zoals de huisarts).
7.Gebruik maken van technologie
Blijf bij! Zorg dat technologische mogelijkheden niet te ver van u af komen te staan. Met bijvoorbeeld Whatsapp, Facetime, Skype of Facebook kunt u sociale contacten op afstand onderhouden. En voor beleidsmakers: zorg dat ouderen kunnen kennismaken met en gebruik maken van techniek zonder hoge (financiële) drempels.
Het is belangrijk dat ouderen zelf, mét steun van overheden, zorginstellingen en woningstichtingen met bovenstaande punten aan de slag gaan.
Bron Beter Oud jan 2019 en lees meer op https://www.beteroud.nl/ouderen-voorbereiden-toekomst.html

Onderzoek
Rondom dementie wordt al jarenlang veel onderzoek gedaan. Er wordt steeds meer bekend over de processen die dementie veroorzaken. Die kennis draagt bij om behandelingen te vinden die dementie voorkomen of beter en sneller een diagnose te kunnen stellen.

Foto © Vlaamse Ouderenraad | Deyaert Alex

Daardoor kunnen mensen met dementie en hun naasten eerder gespecialiseerde hulp en ondersteuning krijgen. Mensen met dementie kunnen ook langer en zelfstandiger meedoen in onze samenleving.

Informatie over onderzoek – een aantal voorbeelden
Dementie is nog niet te genezen. Daarom wordt er nu op ingezet dat zoveel mogelijk voorkomen wordt dat mensen het krijgen. Een hoogleraar epidemiologie van het Erasmuscentrum Rotterdam en een neuroloog bij het VUmc Alzheimercentrum geven als voorbeeld hun visie op onderzoek weer. Lees meer in het artikel Preventie en behandeling van dementie – wat moet er gebeuren
Als voorbeeld ook de 5 onderzoeken vanuit de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) in juli 2018 met als onderwerpen: De rol van microglia in de ziekte van Alzheimer; Het ontrafelen van de vasculaire component in dementie; Lekkende hersenvaatjes in dementie; Hoe krijgen we grip op de dementie epidemie?; Wat is de invloed van het langer thuis blijven wonen van mensen met dementie op de kosten en op het aantal crisissen. Lees meer in Nieuwe onderzoeken naar dementie dankzij NWO-Veni subsidie

Beginnen alzheimer en reuma met een ontstoken gebit?
Is een nietige mondbacterie de reden waarom we worden getroffen door alzheimer, reuma en aderverkalking? De bewijzen daarvoor beginnen zich op te stapelen. Lees meer in Beginnen alzheimer en reuma met een ontstoken gebit

Hersenen weerbaar tegen dementie
Een hoge opleiding beschermt, althans een beetje, tegen dementie. Maar ook sommige mensen zonder hoge opleiding hebben hersenen die zichzelf beschermen tegen schade. Hoe werkt die bescherming precies, en wat kunnen we daar in ons dagelijks leven van leren? Dit is de vraag die neuropsycholoog Anita van Loenhoud van het AmsterdamUMC bezighield. Ze promoveerde woensdag 18 september 2019 op haar onderzoek naar de ‘reserves’ van de hersenen. ‘Veel studies kijken naar wat er misgaat in de hersenen bij dementie, maar in mijn onderzoek hebben we juist een positieve invalshoek. Hoe houden we de hersenen zo weerbaar mogelijk, ondanks de ziekte van Alzheimer?’ Lees meer in Hersenen weerbaar tegen dementie

Catch-Cog project – Een nieuwe, korte test voor beginnende dementie

In het Catch-Cog project hebben onderzoekers van het Alzheimer Centrum Amsterdam een nieuwe, korte test samengesteld, met als doel om het verloop van dementie beter in kaart te kunnen brengen. Zij onderzochten of de nieuwe test goed kan meten wat belangrijk is voor mensen met beginnende dementie.

Lees meer in Catch-Cog project – Op weg naar een betere maat om het verloop van dementie in kaart te brengen

De Demin studie is een proef-bevolkingsonderzoek die u inzicht kan geven in uw (hersen)gezondheid en u krijgt een online op-maat-gemaakt leefstijladvies.
Het onderzoek naar het risico op dementie is in volle gang. Daardoor wordt steeds duidelijker wat mensen kunnen doen om het risico op het ontwikkelen van dementie op latere leeftijd te verkleinen. Belangrijke risicofactoren voor dementie zijn: roken, alcoholgebruik, overgewicht, te weinig mentale uitdagingen, te weinig beweging en verschillende ziektes en aandoeningen. Helaas is er geen methode die garandeert dat u geen dementie krijgt.
Hoge leeftijd: hoog risico op dementie
De gemiddelde Nederlander wordt steeds ouder. En leeftijd is de grootste risicofactor voor dementie. Van de mensen tussen de 65 en 69 jaar heeft ongeveer 1 procent dementie, maar van de mensen boven 90 jaar gemiddeld 40 procent. Als uw familieleden dus oud worden, is de kans groot dat er dementie in uw familie voorkomt.

Leeftijd Percentage mensen met dementie
65-69                1 pct
70-74               2 pct
75-79                7 pct
80-84             18 pct
85-90             33 pct
90-plus          40 pct
Wilt u weten wat u kunt doen om uw hersenen gezond te houden?
Is onlangs ook bij één van uw ouders dementie vastgesteld en wilt u meer weten over dementie? Zoals wat dementie is, wat de risico factoren voor dementie zijn, of dementie erfelijk is en of dementie kan worden voor komen dan kunt u een vragenlijst invullen.
Doe dan mee aan de Demin studie. De Demin studie is een proef-bevolkingsonderzoek die u inzicht kan geven in uw (hersen)gezondheid en krijgt u een online op-maat-gemaakt leefstijladvies.
Bron (december 2018) en meer informatie op https://www.demin.nl

Toename in leeftijd grootste risicofactor – Honderd jaar worden zonder dementie
Toename in leeftijd is de grootste risicofactor voor dementie, waardoor mensen van 90 jaar en ouder een kans van 40% hebben om dementie te ontwikkelen. Er zijn ook mensen die oud worden zónder verschijnselen van dementie. Nina Beker onderzocht in hoeverre het denkvermogen mensen van honderd jaar of ouder behouden blijft en welke factoren en/of mechanismen daar mogelijk aan ten grondslag liggen Dit roept de vraag op, in hoeverre sommige mensen bijzondere eigenschappen bezitten die hen beschermen tegen de ontwikkeling van dementie. Lees meer in het artikel over de Promotie Nina Beker over denkvermogen honderdjarigen

Whitepaper Onderzoek hoe kunnen we dementie stoppen
Nu werken over de hele wereld onderzoekers aan oplossingen voor de ziekte van Alzheimer, vasculaire dementie, frontotemporale dementie, Lewy body dementie en andere ziektes die tot dementie leiden. Deze whitepaper volgt de zoektocht naar antwoorden door wetenschappers wereldwijd en in het bijzonder van onderzoekers in Nederland. Het is een greep uit al het onderzoek naar genezen, behandelen en voor- komen van dementie. Hoe ver zijn we nu eigenlijk anno 2018? Lees meer in de Whitepaper Onderzoek hoe kunnen we dementie stoppen Alzheimer Nederland maart 2019

Onderzoeker Dale Bredesen – Alzheimer is te voorkomen én terug te draaien
Het beeld dat alzheimer een ziekte is die niet is te genezen, is achterhaald, zegt dokter Dale Bredesen. Van hem verscheen onlangs het boek Het einde van Alzheimer in Nederlandse vertaling. Volgens hem kan de ziekte worden voorkomen én in sommige gevallen zelfs worden teruggedraaid.
Dale Bredesen is een internationaal erkend expert en onderzoeker op het gebied van de werking van neurodegeneratieve ziekten zoals de ziekte van Alzheimer. Zijn boek Het einde van Alzheimer een leefstijlprogramma om cognitieve achteruitgang te voorkomen’ verscheen bij Uitgeverij Scriptum.
Lees meer in Onderzoeker Dale Bredesen – Alzheimer is te voorkomen én terug te draaien

Mensen met dementie zijn gevoeliger voor pijn en hoe signaleer je dat
Mensen met dementie worden gevoeliger voor pijn naarmate de schade aan de hersenen ernstiger wordt. Dat blijkt uit onderzoek van promovenda Steffie Bunk van het UMCG. Het onderzoek benadrukt het belang van tijdige pijnsignalering. Het pijnobservatie-instrument PAIC15, ontwikkeld door het UNO-UMCG, kan daar bij helpen.
De helft tot driekwart van de mensen met dementie ervaart pijn. Onderzoeker Steffie Bunk: “Bij dementie gaan de zenuwcellen en de verbindingen tussen die zenuwcellen kapot, waardoor de hersenen minder goed werken en pijn ook anders wordt verwerkt.”
Mensen met gevorderde dementie in het verpleeghuis kunnen vaak zelf niet meer goed aangeven dat zij pijn hebben. Zij zijn afhankelijk van de observaties van verzorgenden en verpleegkundigen. De PAIC15 zorgt ervoor dat zorgprofessionals letten op vijftien signalen van pijn, waaronder gezichtsuitdrukkingen en lichaamsbewegingen zodat pijn bij mensen met dementie tijdig te herkend wordt en behandeld kan worden. Lees meer over het onderzoek op https://huisartsgeneeskunde-umcg.nl/pijnverwerking-bij-dementie-0 en gebruik de PAIC15 PAIC 15 Pain Assessment Impaired Cognition nov 2020

Enkele infographics die het belang van aandacht voor dementie duidelijk maken. Niet alleen in Amerika maar over de hele wereld – zie
Aducanumab – Een van de middelen maar niet het middel
De publiciteit over mogelijke medicatie tegen Alzheimer leidt dikwijls tot enthousiasme maar daarna vindt ook een tempering plaats. Dikwijls blijkt dan dat het geen “wondermiddel” is en er toch ook obstakels zijn. Ook ontbreekt de nuance bij de eerste berichtgeving omdat er ook nog twijfels zijn; niet bekend is in welke fase de medicatie gegeven moet worden om echt effectief te zijn; of het helpt bij alle vormen van dementie; of er bijwerkingen zijn die een negatief effect hebben op het welbevinden van de mensen. Dat bleek ook het geval in oktober 2019 bij het middel Aducanumab. Lees meer in Aducanumab – Een van de middelen maar niet het middel

Onder dementieprofessoren
In de zomer van 2018 startte Prof.dr. Robbert Huijsman met een serie interviews met collega-hoogleraren. In totaal sprak hij met 44 dementieprofessoren. In zijn boek ‘Onder dementieprofessoren’ bundelde hij de interviews. In deel B maakte hij portretten van alle dementieprofessoren, inclusief hun belangrijkste onderzoekslijnen, kernpublicaties en hyperlinks voor directe toegang naar al hun werk. Het boek is bedoeld ter inspiratie voor collega onderzoekers en iedereen werkzaam of geïnteresseerd in het dementieveld. Lees meer in Onder dementieprofessoren – overzicht van hun werrk en inzichten – Robert Hijsman

Het gezicht van dementieonderzoek – Projectleiders van Memorabel aan het woord
Veel onderzoek vindt plaats naar de oorzaken van dementie, de behandeling en het verbeteren van de zorg en het welzijn. Een aantal dementieonderzoekers vetellen in interviews – september 2018 – over hun ambities en de resultaten die ze verwachten. Wat hopen ze te weten te komen over de oorzaken van dementie, op welke manier zoeken ze naar behandelingen en hoe dragen ze bij aan een betere zorg voor mensen met dementie en hun naasten? De interviews gaan over een groot aantal aspecten van het leven van mensen met dementie maar laten ook indrukken na bij de onderzoekers zelf. Lees meer in Het gezicht van dementieonderzoek – Projectleiders van Memorabel aan het woord

De 38-jarige drager van een fataal alzheimer-gen vecht tot nu toe vergeefs voor deelname aan nieuw onderzoek
Jetske van der Schaar (38) is drager van een fataal alzheimer-gen. Ze heeft nog hoogstens vijftien gezonde jaren. Gesteund door UMC-neuroloog Philip Scheltens (62) vecht zij voor deelname aan nieuw wetenschappelijk onderzoek. Tot nu toe vergeefs. Lees meer in het Interview met een professor en een proefkonijn – die beiden hun moeder verloren door dementie in De 38-jarige drager van een fataal alzheimer-gen vecht tot nu toe vergeefs voor deelname aan nieuw onderzoek

Alzheimer Centra Nederland
In Nederland zijn een aantal Alzheimer Centra waar onderzoek verricht wordt. Het Alzheimer Research Centrum Groningen is een kennis- en onderzoekscentrum op het gebied van Alzheimer en dementie.

De doelen van het centrum zijn om de kwaliteit van leven bij mensen met dementie en hun naaste verwanten te verbeteren én om wetenschappelijk onderzoek naar geheugenstoornissen en dementie te stimuleren. Meer informatie op https://alzheimercentrumgroningen.nl/

 

 

Enkele onderzoeken RUG – Rijksuniversiteit Groningen – 2021

1.Ouderen zijn trager in begrijpen uitdrukkingen
Iedereen wil oud worden, maar niemand wil oud zijn. Ouderdom zorgt voor fysieke ongemakken en heeft gevolgen voor de mentale vermogens van mensen, oftewel hun cognitieve vaardigheden. Wat betekent dat voor het vermogen om via taal te communiceren? Dat heeft La Roi onderzocht voor haar promotie aan de RUG
Vanaf de leeftijd van 40 jaar hebben mensen al meer moeite met het onderdrukken van de letterlijke betekenissen van figuurlijke taal. Dat blijkt uit onderzoek van Amélie la Roi. Zij onderzocht hoe ouderen figuurlijke uitdrukkingen, zoals de uitdrukking tegen de lamp lopen, verwerken en begrijpen. Taalverwerking verandert langzaam bij het ouder worden, stelt La Roi, maar blijft toch bijzonder efficiënt tot op hoge leeftijd. Lees meer op https://www.rug.nl/news/2021/04/ouderen-zijn-trager-in-begrijpen-uitdrukkingen

2.Gun mensen met dementie meer vrijheid hun sociale leven vorm te geven
Thuiswonende ouderen met geheugenproblemen zijn buitengewoon vindingrijk om zelf controle te houden over hun activiteiten buitenshuis. Demografen Jodi Sturge en Mirjam Klaassens zijn onder de indruk. ‘Of deze mensen meer kunnen dan we denken? Nee, meer dan we hen tóéstaan. Het stigma van dementie is hun grootste probleem.’
Meer info op https://www.rug.nl/about-ug/latest-news/news/archief2021/nieuwsberichten/gun-dementerenden-meer-vrijheid-hun-sociale-leven-vorm-te-geven

3.Website voor eenzame mensen
In mei 2021 is de website https://loneliness-across-cultures.com/ gelanceerd. Deze website wil ertoe bijdragen dat mensen hun eigen eenzaamheid of die van anderen beter te begrijpen. Het helpt ze in te zien dat het niet ongewoon is je soms eenzaam te voelen en dat je daarin niet alleen staat. Er staan videoclips op, waarin 42 mensen uit vijf verschillende landen aan het woord komen. Er zijn drie categorieën: definities van eenzaamheid, mogelijke oorzaken en oplossingen. Bezoekers aan de website kunnen desgewenst ook meedoen aan een wetenschappelijk onderzoek.
Meer info op https://www.rug.nl/about-ug/latest-news/news/archief2021/nieuwsberichten/new-website-for-lonely-people

4.Meer aan de hand bij ouderen met vergeetachtigheid
Ouderen met een milde geheugenstoornis hebben niet alleen geheugenproblemen, maar ook meer moeite met plannen en vooruitzien. Dat blijkt uit onderzoek van het UMCG. “Om ernstige geheugenproblemen voor te zijn en methoden te ontwikkelen die zouden kunnen helpen om dementie te voorkomen is het belangrijk ouderen met beginnende geheugenproblemen te onderzoeken”. In een nieuw onderzoek bekijkt hij of hersenstimulatie het effect kan versterken van cognitieve training om verdere achteruitgang van het geheugen tegen te gaan.
Meer info op https://www.rug.nl/news/2021/05/meer-aan-de-hand-bij-ouderen-met-vergeetachtigheid

Lectoraat Goed leven met dementie bij de Hogeschool Windesheim
Weten hoe we bijdragen aan een goed leven met dementie?
Bij Hogeschool Windesheim is Simone de Bruin in maart 2021 benoemd tot lector Goed Leven met Dementie.
Het aantal mensen met dementie in Nederland neemt sterk toe. Een groot deel van hen woont thuis. In onze omgeving krijgen we dus steeds meer te maken met dementie. Niet alleen de (toekomstige) professionals in de zorg, maar ook binnen de familie, vriendenkring, in de wijk, bij een vereniging of in winkels.
Binnen het lectoraat en expertisecentrum Goed Leven met Dementie vinden zij het belangrijk dat er naast de uitdagingen die dementie met zich meebrengt, ook aandacht is voor wat er wél kan. Aandacht voor behoud van autonomie, inclusie, participatie, waardigheid, welbevinden en zingeving.
Zij doen praktijkgericht onderzoek en verbinden dit met het onderwijs. Zo kunnen (toekomstige) professionals de meest recente onderzoeksbevindingen meenemen in hun professionele ontwikkeling. Op deze manier dragen zij bij aan een goed leven met dementie.
Meer info op https://www.windesheim.nl/onderzoek/lectoraten/goed-leven-met-dementie

We bestrijden Alzheimer met liefde en sokken. En de ziekte lacht ons uit.
Onderzoek is nodig; in een column een pleidooi voor onderzoek en hoe het komt dat daarbij de verkoop van sokken nodig is. Alzheimer is de lelijkste ziekte, een van de grootste en duurste ziektes van deze tijd. Niemand weet waar het stopt. Het is ook een ziekte zonder verhaal: er is geen spanningsboog en het loopt nooit goed af. Iedereen doet z’n best en koopt alzheimersokken en wacht op het einde. Er valt met die ziekte niks te winnen. Daarom verkopen ze alzheimersokken op het station. Maar het is wel een omweg: sokken verkopen voor onderzoeksgeld. De echte vraag is waarom de wetenschappers zo lang op subsidie moeten wachten. Waarom ze moeten bedelen in een knetterrijk land, om te vechten tegen iets wat iedereen bedreigt. Zo blijft het een ziekte zonder verhaal. Ik laat de sokken de sokken en rij de 125 kilometer naar mijn vader. We bestrijden de ziekte met liefde. En de ziekte lacht ons uit. Bron De Volkskrant 20 september 2018 Lees meer in We bestrijden Alzheimer met liefde en sokken

Kritische kanttekening bij al het onderzoek
Stichtingen als Alzheimer Nederland spiegelen een fata morgana voor waarin alle ziektes bijna de wereld uit zijn. Er is geen ruimte is voor kritiek. Geen misverstand: De medische wetenschap verricht veel heilzaam werk. Maar het zou haar sieren en het zou getuigen van maatschappelijk verantwoord gedrag als ze een toontje lager zingt. Erkent dat zij de wijsheid niet in pacht heeft. Dat er grenzen zijn aan haar begrijpen van het mysterie van het leven en dat ziekten niet alleen een noodlottig toeval zijn, maar ook en misschien wel vooral, de toegangspoort tot magische krachten van wat het wezen is, van wat ons mens maakt. Lees meer in Opinie – Eeuwig gezond blijven, dat kan niet

Ook op lange termijn meer zorggebruik na een hersenaandoening (ook dementie)
Hersenaandoeningen hebben een grote impact op de patiënten die eraan lijden, zowel op de korte als lange termijn. Algehele achteruitgang is een probleem waarmee zij vaker bij de huisartsenpraktijk komen dan andere patiënten, evenals letsel door een ongeval, geheugenstoornis en andere organische psychoses. Dit blijkt uit onderzoek van het Nivel in opdracht van de Hersenstichting.
Voor vijf hersenaandoeningen – CVA/TIA, dementie, depressie, de ziekte van Parkinson en traumatisch hersenletsel – zijn de klachten in kaart gebracht waarmee patiënten tot vijf jaar na de diagnose vaker naar de huisartsenpraktijk gaan dan patiënten zonder deze aandoeningen. De ‘juiste zorg op het juiste moment’ is een belangrijk speerpunt van de Hersenstichting. Om deze vraag te kunnen beantwoorden moet bekend zijn met welke problemen en klachten patiënten met een hersenaandoening naar de huisarts gaan. Dit rapport geeft daar een vrij volledig beeld van.
Uit het onderzoek komt duidelijk naar voren dat het aantal zorgvragen en de problemen groot blijven, ook tot vijf jaar na de diagnose. Patiënten met hersenaandoeningen hebben tot vijf jaar na de diagnose diverse problemen en klachten, die uiteenlopen van neurologische problemen, infecties, algehele achteruitgang, hoge bloeddruk en bewegingsstoornissen tot verzoeken tot een gesprek over euthanasie.
Lees meer in Onzichtbare gevolgen van hersenaandoeningen NIVEL

Veerkracht van ouderen
Veerkracht beschouwd als een positief fenomeen dat enerzijds voorkomt uit bepaalde karaktereigenschappen en anderzijds opgebouwd kan worden door zelf inspanning te leveren. Die inspanning omschrijven -volgens een onderzoek – deelnemers als een samenspel van zingeving, bewustwording en sociale verbinding en is afhankelijk van de bereidheid tot gedragsverandering. Lees meer in poster-Het perspectief van thuiswonende ouderen op veerkracht

Informatiebank
De resultaten van onderzoeken zijn niet altijd eenvoudig te vinden voor de naasten en zorgprofessionals die dagelijks te maken hebben met mensen met dementie. Moderne dementiezorg heeft daarom een databank van onderzoeken voor de naasten van mensen met dementie en zorgprofessionals. Meer informatie op https://modernedementiezorg.nl/